Reozolucija o genocidu u Srebrenici: Pravni askpekti i moralna opravdanost

Koja je definicja genocida i da li ona može da se primeni na Srebrenicu?

Genocid je definisan kao čin izvršen sa namerom da se potpuno ili delimično uništi nacionalna, etnička, rasna ili verska grupa. To uključuje ubijanje članova grupe, nanošenje teških telesnih ili duševnih povreda, namerno stvaranje uslova života koji treba da dovedu do njenog fizičkog uništenja, sprečavanje rađanja unutar grupe, ili prisilno premeštanje dece iz grupe u drugu grupu​.

Hajde da analiziramo tri do sada priznata genocida i uporedimo ih sa tragedijom u Srebrenici.

Holokaust

Procene se kreću od 5,9 do 6 miliona Jevreja koji su ubijeni od strane nacističke Nemačke tokom Drugog svetskog rata.

Ukupni broj žrtava, uključujući druge manjine kao što su Romi, politički disidenti, homoseksualci i ljudi sa invaliditetom, iznosi između 11 i 17 miliona ljudi​.

Genocid u Ruandi:

Oko 800,000 ljudi, većinom Tutsi-a, ali i umerenih Hutu-a, ubijeno je tokom oko 100 dana u 1994. godini​.

Genocid nad Jeziđima:

Tokom napada ISIL-a u avgustu 2014. godine, hiljade Jeziđa su ubijene. Precizne procene broja žrtava variraju, ali se procenjuje da je oko 5000 Jeziđa ubijeno, dok je mnogo više odvedeno u ropstvo, trgovinu ljudima i prisilno raseljavanje.

Dakle, ono što je ovde potpuno jasno jeste da su akteri ovakvih radnji uvek bili gotovo jasno definisani zločinci, sa potpuno jasnom namerom da izvrše genocid i ne ustežu se od bilo kakvih mera da bi postigli svoje ciljeve. Kako je moguće da jedna mala, stradalnička zemlja kao što je Srbija deli stranciu istorije sa nacističkom Nemačkom i Islamskom državom?

Ovo pokazuje potpuno nerazumevanje šireg konteksta događaja i okolnosti u građanskom ratu u Jugoslaviji, jer ono što je sigurno jesta da situacija sa Srebrenicom nije bila crno bela.

Sama činjenica da vojni komandanati iz drugih država SFRJ, kao što su Naser Orić i Ante Gotovina nisu osuđeni za svoje zločine zbog “nedostatka dokaza” jasno pokazuje da je namera ovakvih rezolucija i osuda koje se donose isključivo protiv Srbije, radi ocrnjivanja Srpske države i srpskog Naroda.

Pre nego što se upustimo u činjenice i kontroverze koje okružuju Srebrenicu, hajde da pogledamo koji sve to zločini nad srpskim narodom nisu naišli ni na kakvu osudu i kaznu “pravične međunarodne zajednice”.

Zaboravljeni zločini

Tokom rata u Jugoslaviji sa mnogih strana su sprovođene akcije koje:

1. Imaju za cilj stvaranje uslova života koji treba da dovedu do fizičkog uništenja etničke grupe
2. Imaju za cilj ubijanje članova određene etničke grupe
3. Imaju za cilj proteravanje etničke grupe sa određenog prostora

Sve ove akcije su ključni elementi genocida, a kako stvari stoje, samo u građanskom ratu u Jugoslaviji bilo je događaja koji mnogo kompletnije ispunjavaju ove uslove od tragedije u Srebrenici.

Oluja

Tokom operacije Oluja, procenjuje se da je proterano između 200 i 250 hiljada srba proterano iz Krajine, dok je 2000 srpskih civila ubijeno. To znači da je proterano oko 70% stanovništva koje je do tog trenutka činilo većinu na ovoj teritoriji.

To predstavlja istorijsku tendenciju Hrvatske države da eleminiše srpsko stanovništvo sa ovih prostora, pogotovo nakon događaja iz II svetskog rata gde se broj ubijenih Srba, Roma i Jevreja u Jasenovcu prema mnogim procenama kretao iznad 500 000 ljudi, iako međunarodni izvori navode tek oko 100 000.

U svakom slučaju ovi svirepi događaji nisu vraćeni pred skupštinu UN-a da se izglasaju kao genocide, a najtužnije od svega je da se zbog navodnog “nedostatka dokaza koji pokazuje nameru da se izvrši genocid” dogodilo to da su hrvatski zločinci oslobođeni svih optužbi od strane Apelacionog veća MKSJ-a ih što je izazvalo kontroverze i nezadovoljstvo među srpskim žrtvama i njihovim porodicama.

Ostaje pitanje, koji je veći dokaz potreban od činjenice da se nakon operacije oluja struktura stanovništva u Srpskoj krajini drastično izmenila i da je sa svojih ognjišta proterano više od 70% srpskog stanovništva.

Naser Orić i Srpska sela 92” i 93”

U periodu od 1992-1994 godine Naser Orić i vojna formacija organizovana oko njega počinila je veliki broj zločina u srpskim selima koja okružuju Srebrenicu.

Procenjuje se da je stradalo oko 3000 srba tokom više desetina napada, koji su pored žrtava za sobom ostavljali i pustoš, spaljena i opljačkana sela, silovane žene pa čak i dokaze mučenja sprovedenog nad srpskim stanovništvom.

Ovo je jako bitno za kompletno razumevanje daljeg razvoja događaja, jer je upravo strah Orićevih vojnika od osvete zbog počinjenih zločina bio jedan od presudnih faktora koji su uticali na to da se nakon pada Srebrenice ne predaju srpskoj vojsci već pokušaju sa povlačenjem ka Tuzli, gde su nastradali mahom u artiljerijskoj vatri, zajedno sa velikim brojem civila. 

Srebrenica izdani grad

Da bismo shvatili sve nijanse događaja u Srebrnici, i da ništa vezano za ovaj tragičan događaj nije crno belo, kao i da su u celoj priči delovali mnogi interesni faktori, moramo da razumemo šire političke okolnosti.

Nakon svedočenja mnogih ljudi koji su u to vreme bili u političkom i vojnom vrhu bosanske strane u ratu, isplivali su mnogi fragmenti istine koji ukazuju na vojna delovanja Nasera Orića u demilitarizovanoj zoni Srebrenice kao i o krijumčarenju oružja uz pomoć američkih snaga na ove prostore.

Postoje i ozbiljne indikacije da su sa bosanske strane donesene odluke koje su na svaki način provocirale stvaranje ovakvog masakra kako bi već izgubljeni grad strateški iskoristili za dobijanje političkih poena. 

Ratko Mladić i njegov pravni tim su tokom suđenja u Hagu izneli slične argumente u svoju odbranu. Oni su tvrdili da su snage Armije Republike Bosne i Hercegovine (ARBiH) iz Srebrenice kontinuirano kršile demilitarizovane zone, dobijale vojnu opremu i vršile napade na srpske civile i vojnike u okolnim selima. Takođe su navodili da su neki Srbi delovali iz osvete i da su mnoge žrtve bile vojnici koji su pokušavali da se prerušeni u civile izvuku iz Srebrenice. Ove navode potvrdio je i Torvald Stoltenberg, tadašnji zvaničnik za mirovne pregovore pri Ujedinjenim Nacijama.

Sve to možete saznati u nepristrasnom dokumentarnom filmu koji prikazuje horore rata bez namere da bilo koga naprosto ocrni, već da pokaže kompleksnost ovog stradanja i razvoja ovakvih tragedija: Srebrenica izdani grad.

Svrha ovog dokumentarnog filma nije da negira neosporni masakar nad bosanskim stanovništvom, ali bitno je da se razumeju sve okolnosti koje jasno pokazuju propuste i sa bosanske strane, i od strane međunarodne zajednice koje su dovele do toga da mnoge kasnije akcije generala Ratka Mladića budu tumačene između granica ratnih zločina i legitimnih vojnih ciljeva.

Odluka suda u Hagu

Međunarodni sud pravde u Hagu, u tužbi “Bosna i Hercegovina protiv Srbije i Crne Gore”, utvrdio je da Srbija nije počinila genocid u BiH, niti učestvovala u zaveri ili bila saučesnik u genocidu. Obrazlažući presudu, predsednica Međunarodnog suda pravde Rozalin Higins izjavila je da Srbija nije počinila genocid kroz svoje organe ili osobe čija dela bi uključivala odgovornost države prema međunarodnom pravu. Higins je izjavila da je Sud utvrdio da je masakr počinjen na području Srebrenice 1995. godine, ali da masakr nije učinjen prema uputstvima ili pod kontrolom Srbije, niti njenih lidera:

“Nije ustanovljeno da su masakri u Srebrenici izvršeni od strane osoba ili tela koja imaju status organa odgovorne države. Isto tako se ne može ustanoviti da su ti masakri izvršeni po uputstvima ili usmerenjima organa odgovorne države, niti da je odgovorna strana imala suštinsku kontrolu nad operacijama. Što se tiče ubistava koja su izvršili ’škorpioni’, paravojna formacija, nije pred ovim sudom dokazano da su se desila po uputstvima ili pod kontrolom organa SRJ.”

Zaključak

I nakon 30. Godina posle građanskog rata u Jugoslaviji, rane su još sveže,I pretrpele su ih sve strane u ovom nemilom sukobu.

Koja je poenta da se sada donose ovakve rezolucije koje nečije žrtve i stradaje zvanično potvrđuju a da takvu istu potvrdu ne dobije i druga strana?

Srpske vlasti danas otvoreno priznaju da su se na području Srebrenice dogodili ozbiljni propusti, ratni zločini, i stradanje civilnog stanovništva od strane srpske vojske, ali da nema reči o planiranom i sistemskom genocidu.

Sve što ova rezolucija postiže je otvaranje pandorine kutije i produbljivanje jaza među balkanskim narodima u trenutku kada je počeo da se stvara zajednički jezik. Da li je cilj da se ceo rat 90ih polako ali sigurno, manipulacijom informacija svede na crno belu sliku u kojoj je Srbija jasni i jedini zločinac?

Legitimitet ovakvih rezolucija ne treba dovoditi u pitanje, jer on je zasigurno ništavan. Zašto osudu svojih zločina nisu doživeli ni Hrvatski ni Bosanski zločinci, i zašto niko ne donosi rezolucije o srpskim žrtvama i progonima? I zašto se ova osuda razdvaja baš po liniji NATO članica i pro-zapadnih demokratija?

Rezolucija UN-a o genocidu u Srebrnici predstavlja još jedan korak koji pravi jaz između zapada i Srbije, poraz Srpske diplomatije i zabrinjavajuću nameru da se vrši politički pritisak na našu zemlju iz razloga koje možemo samo da pretpostavljamo.